Bel ve boyun fıtıkları günümüzde en sık görülen rahatsızlıkların başında yer alıyor

Bel ve boyun fıtığı nasıl oluşur?
Omurga kemikleri arasında bulunan disk adı verilen kıkırdakımsı dokunun dejenerasyonu sonrasında bozularak omurilik ve omurilikten çıkan sinir köklerine bası yapması sonrasında bel ve boyun fıtıkları oluşmaktadır.
Bozularak fıtığa neden olan bu diskler, normalde omurgalar arasında darbe emici amörtisör görevi görerek, yürüme, oturma, yük kaldırma sırasında oluşan sarsıntıları emerek, omurların üzerine düşen yükü eşit olarak azaltır, ağırlığın dengeli biçimde alt seviyelere iletilmesini sağlarlar.
Diskin normal anatomisinde 2 kısımdan oluştuğu görülür. Yumuşak jölemsi kıvamdaki su içeriği fazla olan iç kısım yani nucleus pulposus, bu iç kısmı saran sağlam liflerle örülmüş olan nispeten daha esnek olan dış kısım yani anulus fibrozuz. Disklerin beslenmesi ilk yaşlarda damarsal yapılar ve çevre kemik dokudan difüzyon yoluyla olmasına rağmen ilerleyen yaşla beraber diskleri besleyen damarsal yapı kaybolur ve gerekli oksijen, glikoz gibi maddeleri çevre kemik dokusundan difüzyonla alır. Direkt kan akımıyla beslenemiyen disklerde dejenerasyon yani doku yaşlanması daha kolay olur ve daha erken başlar. Bu dejenarasyon 30lu yaşlardan sonra artma eğilimi gösterir. Dejenere olan disk zamanla elastikiyetini yitirir, su içeriği azalır, artık kuvvet aktarma ve kuvveti çevre dokulara dengeli bir biçimde yayma görevini yerine getiremez. Aşırı veya ani bir yük binmesi veya kişinin yanlış bir hareket yapması diskin içinde elastikiyetini yitirmiş, su içeriği azalmış dejenere yumuşak kısmın etrafındaki kapsülü yırtarak dışarı çıkmasına yani fıtıklaşmasına neden olur.
Uzun süreli mikrotravmalar, ani makratravmalar, boyun ve belde ani yapılan yanlış hareketler, boyun ve bel kaslarındaki zayıflık, yaşlanma, duruş bozuklukları, beslenme bozuklukları, aşırı kilo gibi nedenler disklerdeki dejenerasyonu hızlandırarak fıtıklaşmayı kolaylaştırırlar.
Bel ve boyun fıtığının en önemli belirtileri nelerdir?
Boyun fıtığının belirtileri;
Ensede ağrı, kas spazmı, boyun hareketlerinde kısıtlık
Enseden kol veya kollara, göğse ve sırta yayılabilen ağrı
Kollar veya ellerde uyuşma hissi
Baş dönmesi, kulak çınlaması, gözlerde sinek uçuşması, bulantı, konsantrasyon bozukluğu gibi semptomlar
Kol ve/veya ellerde kas gücü azalması
Ağrı özellikle gece uykuda aşırı derecede artar
Omuz ve kollarda ağrı, uyuşma ve iğne batar gibi olması
Bacak ve kollarda uyuşma veya güçsüzlük
Mesane kontrolü sorunlarıBacaklarda dengesizlik veya sertlik
Bel fıtığı belirtileri;
Belde ağrı, kas spazmı, bel hareketlerinde kısıtlık
Belden bacaklara yayılan ağrı
Bacaklardan ayak parmaklarına kadar uzanan uyuşma, karıncalanma hissi
Bacak, ayak ve ayak parmaklarında güçsüzlük
Yürümekle artan bacak ağrısı ve uyuşma
Her bel ağrısı bel fıtığı anlamına gelir mi?
Her bel ağrısı bel fıtığı anlamına gelmez. Zorlamalara veya ani hareketlere bağlı olarak bel kaslarımızda meydana gelen spazm en sık görülen bel ağrısı nedenlerinden birisidir. Yine yapılan ani hareketler sonucu omurların arasındaki faset eklem zorlamaları da bel ağrısı nedenleridir.
Bel fıtığı ağrısı ile diğer basit ağrıları nasıl ayırt edebiliriz?
Beldeki ağrı basit ağrı kesicilerle geçmiyor veya ağrı kesici bırakılınca tekrarlıyorsa, ağrı kalçaya ve bacaklara vuruyorsa, bacakta ve bel bölgesinde uyuşukluk varsa, her iki bacak veya kalça arasında his farkı varsa, bacaklarda çabuk yorulma ve veya güçsüzlük varsa bel fıtığı olasılığı artmaktadır.
Bel ve boyun fıtıklar kimlerde daha sık görülür?
35-50 yaş arasında her iki cinste de eşit olarak görülür. Omurga yapısı nedeniyle uzun boylularda ve uzun boylu yapısına sahip kişilerde daha sık görülür. Disk dejenerasyonunu kolaylaştırıcı işleri yapanlarda yani, ağır işlerde çalışanlar, ev hanımları, uzun süre oturmak zorunda kalan masabaşı çalışanları, şöförler, sürekli ayakta duran öğretmen, eczacı, garson gibi meslek sahipleri, yoğun stres altındaki yöneticiler bel ve boyun fıtığına yakalanma olasılığı en fazla olan kesimlerdir.
Bel ve boyun ağrılarında ne zaman doktora başvurulmalıdır?
Günlük hayatta karşılaşılan boyun ve bel ağrılarında yeni başlamışsa yapılacak ilk tedavi kişinin istirahat etmesidir. İstirahate rağmen devam eden ağrılarda sağlık kuruluşlarına başvurulabilir. Bel ve boyun ağrılarında kol ve bacaklarda ağrı ve uyuşma eşlik ediyorsa, kol ve bacaklarda güçsüzlük gelişmişse uzman hekim yardımı almak için beyin cerrahi veya fizik tedavi doktoruna başvurmak gerekir.
Bel ve boyun fıtığı teşhisi nasıl konulur?
Teşhiste ilk olarak hastanın tam bir nörolojik muayeneden geçirilmesi gerekir. Yapılan fiziki muayenede uzman hekim boyun veya bel fıtığından şüphelenirse boyun ve bel MRG çekimi isteyebilir. Daha önceleri myelografi veya tomografi teşhiste kullanılan yöntemler iken MRG nin yaygınlaşması sonrası altın standart MRG çekimi olmuştur. MRG çekimi sonrasında hekim tarafından gerekli görülürse elektromiyelografi denilen test ile de fıtık tarafından sıkıştırılmış sinir dokusunun ne kadar hasar gördüğü anlaşılabilir.
Bel ve boyun fıtığı fizik tedavi ile iyileşebilir mi?
Başlangıç seviyesi olan, kollarda ve bacaklarda güçsüzlük, aşırı uyuşma yapmayan zaman zaman ağrıya neden olan bel ve boyun fıtıkları cerrahi tedaviye gerek kalmadan fizik tedavi ile iyileşebilir. Bel ve boyun fıtığı nedeni ile opere edilmiş olan bazı grup hastalarda da ameliyat sonrası fizik tedavi gerekli olabilmektedir.
Bel ve boyun fıtıklarında ameliyat hangi aşamada tercih edilmelidir?
Radyolojik olaraka çekilen boyun ve bel MRGlarında bel fıtığı ve boyun fıtığı saptanmış olan hastalarda; boyun fıtığı olan hastalarda kollarda güç kaybı, kollarda aşırı uyuşma, artan gece ağrıları, bel fıtığı hastalarında bacaklarda güç kaybı, bacaklarda aşırı uyuşma, artan gece ağrıları, bel fıtığı hastalarında bacaklarda güç kaybı, bacaklarda aşırı uyuşma ve karıncalaşma, yürümekle artan uyuşma ve ağrı mevcut, idrar kaçırma veya tutamama durumu varsa
Her iki grupta da verilen ilaç tedavisine rağmen ağrıları devam ediyor, uygulanan fizik tedaviye rağmen ağrıları devam ediyor günlük yaşamlarını sürdürmekte zorlanırsalar ameliyat tercih edilmelidir.
Op.Dr.Necati KAPLAN
Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanı

KAYNAK:ÇORLU ŞİFA HASTANESİ SİTESİ