Sağlık Müdürlüğü’nden 'deniz anası' uyarısı

Okulların kapanmasının ardından yaz tatiline çıkmaya hazırlananlara, son zamanlarda Türkiye'nin bazı kıyılarında sayıları artış gösteren deniz anaları sokmalarına karşı dikkatli olunması gerekmektedir.
Zehirli olduğu için bu canlılara dokunulmamalıdır. Herhangi bir sokma durumunda dokungaçların tuzlu su ve amonyakla tamamen temizlenmesi, sokulan bölgenin mümkün olduğu kadar sıcak suda 20 dakika kadar bekletilmesi uygun olacaktır.
Dünyada yaygın olan ve 11 binden fazla türü bulunan bu hayvanların Kuzey Amerika, Pasifik, Avustralya, Japonya, Hint Okyanusu, Adriyatik ve Akdeniz'de yaşamaktadırlar. Bu deniz canlıları, insanları dokungaçlarla sokabilmektedir. Ölü deniz anaları bile zehirlediği için, bu canlılarla kesinlikle temas edilmemelidir.
Yaşadıkları denizlere göre boyları, renkleri ve zehir şiddetleri değişen deniz analarının, ölü olsalar bile dokunaçlarındaki zehir etkili olabilir. Deniz anasının etkisi zehirin miktarı ile ilgilidir. Deniz anası soktuğunda genellikle hızlı başlayan, deride bir ağrı oluşmakta, bulgular 4-24 saatte iyice belirginleşebilmektedir. Böyle bir durumda genellikle temas yeriyle ilgili lokal etkiler oluşur.
Bu etkiler ağrı, ciltte kızarıklık ve kabarık döküntüler, lokal ağrılı şişliklerdir.
Deniz analarının sokmasına bağlı olarak birkaç dakika içinde ortaya çıkabilecek vücudun alerjik reaksiyonunun şoka neden olabilir. Ayrıca bu deniz analarının sokması sonucunda ise az sayıda sistemik etki oluşturan vaka bildirilmiştir. Bu sistemik etkiler kırıklık, baş dönmesi, bulantı, kusma, baş ağrısı, kas spazmı, eklem ağrısı, göz yaşı ve terleme şeklinde kendini göstermektedir.
Şiddetli maruziyetlerde ise solunum güçlüğü, nabız değişiklikleri ve ağrılı kas spazmları gözlenmektedir.
Deniz anası sokmalarında tedavi
'Deniz analarının soktukları bölgede yapışan dokungaçlar kalabilmektedir. Öncelikle zehrin vücuda yayılmaması için temas bölgesine dokunulmamalı, ovuşturulmamalı ve kesinlikle kaşınmamalıdır. Bu dokungaçların içlerinin boşalmasına neden olabileceği için taze su ve alkol kullanmaktan kaçınmak gerekir. Dokungaçlar tuzlu su ve amonyakla tamamen temizlendikten sonra ağrıyı azaltmak amacıyla sokulan bölge mümkün olduğu kadar sıcak, örneğin 45 derecelik suda 20 dakika kadar bekletilmelidir.
Gelişebilecek sistemik etkilere karşı hastanın gözlenmesinin yerinde olacaktır. Her durumda hasta kendi yaptığı müdahalelere güvenmeyip en yakın sağlık merkezine başvurmalıdır.
Sağlıklı günler dilerim.
Dr. Uğur ÇAĞLAYAN
Sağlık Müdürü